طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری شک به این است که دیگران قصد دارند به طریقی به شما آسیب برسانند یا از شما سوء استفاده کنند. تفکری که گمان می‌کنید آنها به شما خیانت می‌کنند، دروغ می‌گویند، شما را فریب می‌دهند، مسخره می‌کنند یا به شما آسیب جسمانی می‌رسانند. در این قسمت از وبسایت دکتر حامد توکلی به بررسی طرحواره بی اعتمادی می‌پردازیم.
طرحواره بی اعتمادی چیست؟
تعریف طرحواره بی اعتمادی به ساده‌ترین شکل:« اگر فکر می‌کنید اطرافیان می‌خواهند به شما آسیب برسانند و از شما سو استفاده کنند، در تله بی اعتمادی گیر افتاده‌اید.» اما توجه داشته باشید که تشخیص طرحواره باید به عهده دکتر روانشناس با متد طرحواره درمانی باشد. در ادامه اطلاعات کافی و جامعی ارائه می‌کنیم تا بتوانید نشانه‌ها، دلایل بروز طرحواره و راهکارهای درمان بی اعتمادی فردی و در رابطه را درک کنید.
تجربه تله بی اعتمادی و بد رفتاری
اگر دچار چنین طرحواره‌ای هستید، شما برای حفاظت از خود، پشت دیواری از بدگمانی پنهان هستید. هرگز اجازه نمی‌دهید که افراد بیش از اندازه به شما نزدیک شوند.
نسبت به مقصود دیگران بدگمان هستید و به بدترین برداشت از آنها گرایش دارید. گمان می‌کنید که افرادی که دوستشان دارید به شما خیانت خواهند کرد. سرانجام یا به کلی از روابط سطحی با دیگران که هرگز اجازه نزدیک شدن به آنها را نمی‌دهید، دوری می‌کنید یا به برقراری رابطه با افرادی می‌پردازید که با شما بدرفتاری و در نتیجه شما را نسبت به خود عصبانی و انتقام جو می‌کنند.
بی اعتمادی بعد از تجاوز
تجاوز ترکیبی پیچیده از احساساتی همچون درد، ترس، خشم و اندوه است. احساساتی که شدید و در شرف غلیان هستند. وقتی به بیمارانی که مورد تجاوز واقع شده‌اند بر می‌خوریم، از چنین احساسات قدرتمندی نیز آگاهی داریم. حتی اگر این افراد با آرامش به ما رجوع کنند، باز هم حضور این احساسات را در اتاق حس می‌کنیم. این احساسات همچون آبی درون سد، در انتظار انفجار و خروش هستند.
چگونه با بی اعتمادی بعد از تجاوز کنار بیاییم؟
ممکن است احساسات ناپایداری داشته باشید. ناگهان غمگین شوید، گریه می‌کنید یا خشمگین می‌شوید. گاهی مواقع نیز ممکن است فاصله بگیرید؛ عاملی که ما را از هم گسیختگی می‌نامیم. تجربه‌ای که از روابط دارید دردناک هستند. روابط برای شما، محلی برای آرامش نیستند و آسیب پذیر نیز می‌شوند. در عوض ارتباطات شما خطرناک و غیرقابل پیش بینی هستند.
تصور می‌کنید که دیگران به شکلی مخفیانه سعی در آسیب رساندن به شما را دارند. زمانی که کسی لطفی در حق شما می‌کند، ذهن شما به دنبال انگیزه‌ای برای این کار می‌گردد. مردم را دروغ گوهایی می‌دانید که سعی دارند از شما سوء استفاده کنند. در این شرایط بهترین کار شرکت در جلسات مشاوره فردی با یک دکتر متخصص است. او امن‌ترین و آگاه‌ترین فرد برای روند درمان شماست. برای شروع درمان به شماره 09354575872 در واتساپ پیام ارسال کنید.
راهکارهایی برای بهبود بعد از تجاوز
اولین و بهترین اقدام، صحبت با یک دکتر روانشناس است. توجه کنید انتخاب یک دکتر خوب و باسواد مهمترین تصمیم شما در این مقطع است. لطفا در چنین شرایطی به خاطر مسائل مالی یا ذهنی انتخاب‌های اشتباه نکنید! هر جمله نادرست از سمت یک درمانگر می‌تواند آسیب دوچندان به شما وارد کند؛ در حالی که یک کلمه درست از یک درمانگر خوب، می‌تواند حال روحی شما را بهبود ببخشد.
خشم خود را نسبت به فرد متجاوز بروز دهید.
در تصورات خود احساس درماندگی نکنید. به متجاوز خود ضربه بزنید. خودتان را قوی، بزرگ و مسلح تصور کنید تا بتوانید خشم خود را بروز دهید. دیگر آن کودک درمانده نباشید. از شما می‌خواهیم قدرت یک فرد بزرگسال را به دست آورید. شما دیگر محکوم به تسلیم در برابر متجاوز خود نیستید.
برای او نامه بنویسید.
در صورت امکان و در زمان آمادگی، با متجاوز روبه‌رو شوید یا نامه‌ای به او بنویسید. این تمرین نیز به توانایی شما کمک می‌کند. تا زمانی که با متجاوز روبه‌رو نشوید، بخشی ز شما همیشه همان کودک درمانده که در دنیای بزرگسالان بدجنس قادر به دفاع از خود نیست باقی می‌ماند.
به دنبال افراد سالم باشید.
سعی کنید با شخصی رابطه برقرار کنید که به حقوق شما احترام می‌گذارد و قصد آزردن شما را ندارد. رابطه صمیمانه خود در گذشته و حال را بررسی کنید و به دنبال دلایلی مبنی بر تجاوز و بدرفتاری و سوء استفاده بگردید. اگر در رابطه‌ای ناسالم هستید، برای پایان دادن به تجاوز کمک بجویید یا رابطه خود را خاتمه دهید. حفظ رابطه با شریکی متجاوز، نابود کننده ترین شکل یک رابطه است.
آیا بی اعتمادی بعد از خیانت قابل درمان است؟
در اغلب لحظات فکر می‌کنید دیگران شما را می‌رنجانند، از شما سوء استفاده می‌کنند و به شما خیانت می‌ورزند. شما مجبورید که از خود دفاع کنید. حتی اعتماد به نزدیک ترین افراد هم برای شما مشکل خواهد بود. در حقیقت ممکن است همین افراد نزدیک، سخت تر از دیگران قابل اعتماد باشند.
شرح داستان خیانت به افراد غیرمتخصص فقط به حال روحی و در نهایت جسمی شما آسیب وارد می‌کند. هرکسی بر اساس نظر شخصی و تجربیات خودش و فرهنگی که در آن رشد کرده، نظر می‌دهد. شما نمی‌توانید تصمیمات مهم زندگی خود را بر اساس حرف نسنجیده دیگران بگیرید. با مراجعه به مشاوره روانشناسی می‌توانید بی اعتمادی بعد از خیانت را درمان کنید؛ فقط باید صبر داشته باشید.
پیشنهاد دکتر حامد توکلی: پیشگیری از اختلافات زناشویی بسیار راحت‌تر از ترمیم رابطه بعد از خیانت، جدایی و سردی است.
دلیل بی اعتمادی چیست؟
سرچشمه‌های این طرحواره را می‌توان در تجربه‌های تجاوز در کودکی یافت؛ حتی فریب خوردن، تحقیر شدن یا خیانت در دوران بزرگسالی.
- شخصی در خانواده شما را مورد تنبیه فیزیکی قرار داده است.
- شخصی در خانواده همواره شما را تحقیر کرده، سر به سرتان گذاشته یا شما را ناامید ساخته است.
- افراد خانواده شما قابل اعتماد نیستند. به اعتماد به نفستان خیانت کرده‌اند، از ضعف‌های شما سوء استفاده کرده‌اند، شما را فریب داده‌اند، قول‌هایی داده‌اند که به آن عمل نکرده‌اند یا به شما دروغ گفته‌اند.
- شخصی در خانواده از دیدن رنج کشیدن شما لذت می‌برده است.
- در کودکی از شما درخواست انجام کارهایی می‌شده که با تهدید، تنبیه و مجازات همراه بوده است.
- دائم به شما تذکر می‌دادند که به غریبه‌ها اعتماد نکنید.
- افراد خانواده شما علیه شما بوده‌اند.
- افراد شما را به نام‌هایی صدا می‌زدند که باعث رنجش شما می‌شده است.
هر نوعی از تجاوز به معنی تخطی از حریم شماست. حریم فیزیکی، جسنی یا روانی شما مورد احترام قرار نگرفته است. شخصی در خانواده شما که می‌بایست حامی و مراقب شما باشد، مشتاقانه به رنجش شما پرداخته است و شما نیز به عنوان یک کودک، کاملا بی‌دفاع بوده‌اید.
نشانه های بی اعتمادی در رابطه و عشق
خطر اینجاست که شما به عنوان یک فرد بی اعتماد، جذب افرادی متجاوز و خیانت‌کار می‌شوید یا پارتنری را انتخاب می‌کنید که شایسته اعتماد شما نیست. نشانه‌های چنین روابطی از این قرارند:
- او رفتاری انفجاری (خشم) دارد که شما را می‌ترساند.
- وقتی بیش از حد الکل مصرف می‌کند، کنترلش را از دست می‌دهد.
- شما را جلوی دوستان و خانواده‌تان تحقیر می‌کند.
- همواره شما را تخریب می‌کند، از شما انتقاد کرده و به شما احساس بی‌ارزش بودن می‌دهد.
- برای نیازهای شما احترام قائل نیست.
- برای اینکه به چیزی که می‌خواهد برسد به هر وسیله‌ای متوسل می‌شود.
- در امور شغلی به نوعی کلاهبردار محسوب می‌شود.
- او فردی دگرآزار و ظالم است و از دیدن رنج شما لذت می‌برند.
- وقتی کاری را ک از شما می‌خواهد انجام ندهید، شما را تهدید می‌کند یا کتک می‌زند.
- شما را به برقراری رابطه جنسی مجبور می‌کند، حتی اگر شما چنین چیزی را نخواهید.
- از ضعف‌های شما به نفع خودش سوء استفاده می‌کند.
- به شما خیانت می‌کند.
- اصلا قابل اعتماد نیست و از سخاوت شما سوء استفاده می‌کند.
پیشنهاد مطالعه: گاهی نیز طرحواره وابستگی منجر می‌شود شما نتوانید از یک رابطه سمی و آسیب‌زا خارج شوید. برای بررسی علائم وابستگی به مقاله لینک شده مراجعه کنید.
افراد بی اعتماد جذب چه کسانی می شوند؟
ممکن است خود را مجذوب افراد متجاوز ببینید. افرادی که سوء استفاده می‌کنند، کتک می‌زنند، تجاوز می‌کنند یا به شما توهین می‌کنند، دقیقا همان عاشقانی هستند که بیشترین میزان جذابیت را ایجاد می‌کنند. حتی زمانی که در یک رابطه سالم به سر می‌برید، ممکن است دست به اعمالی بزنید که رابطه را به رابطه‌ای متجاوزانه تبدیل کند. در این رابطه شما می‌توانید متجاوز یا قربانی باشید. هرکدام که باشد، در حال تکرار تجاوز دوران کودکی خود هستید.
چگونه طرحواره بی اعتمادی را درمان کنیم؟
در صورت امکان از یک معالج در جهت درمان طرحواره کمک بخواهید؛ از شما نمی‌خواهیم که اگر طرحواره بحرانی دارید، به تنهایی برای مهار آن اقدام کنید. در اینجا چند راهکار برای شما آورده‌ایم تا بتوانید با روند طرحواره‌درمانی بیشتر آشنا شوید. دکتر حامد توکلی، دکتر روانشناس در تهران با متد طرحواره درمانی می‌تواند همراه و درمانگر شما باشد.
تصویر سازی کنید.
سعی کنید خاطرات تلخ خود را به یاد آورید. هر رخداد را با جزئیات یادآور شوید. دردناک ترین بخش، به یادآوردن است. این همان بخش بخصوصی است که برای انجامش به کمک یک معالج یا شخصی که به او اطمینان دارید، نیازمندید. به یادآوردن تجاوز فیزیکی، روانی و زبانی ترسناک است. احساساتی که بروز می‌کنند می‌توانند گیج‌کننده باشند.
به افراد سالم اعتماد کنید.
سعی کنید به افرادی که لیاقتش را دارند نزدیک شوید و به آنها اعتماد کنید. ممکن است شما با اعتماد به دیگران، حتی با افرادی که نیت خیر دارند نیز مشکل داشته باشید. این مسئله یکی از دلایل اصلی حفظ طرحواره است.
سرزنش خود را کنار بگذارید.
شما لایق این سو استفاده‌ها نبوده‌اید. بهانه تراشی برای افرادی که به شما آسیب زدند را تمام کنید. شما مقصر نبوده‌اید. بهتر است همین حالا در افکار خود تجدید نظر کنید و به هیچ عنوان اعمال آن فرد را توجیه نکنید.
رابطه خود را با افراد آسیب زننده قطع کنید.
به این نتیجه رسیده‌ایم که مراجعه کنندگان ما زمانی که ارتباطشان را با فرد آسیب زننده قطع می‌کنند، پیشرفت سریع‌تری خواهند داشت.
نتیجه گیری
راه خروج از طرحواره بی اعتمادی و بدگمانی، سخت و طولانی است، اما به همین دلیل، خروج از آن نیز می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. این مسیر می‌تواند شما را به جایی برساند که همیشه می‌خواستید. در تمام زندگی خود در این طرحواره گرفتار نمانید. برای خروج از این طرحواره کمک بخواهید. این طرحواره از تجاوز در دوران کودکی ناشی می‌شود. هرگز نباید از احساس نیاز خجالت زده باشید. تمام آنچه را که به راستی حق شماست طلب کنید.
