رابطه بین فردی: انواع و راهکارهای تقویت آن

انسان‌ها موجوداتی اجتماعی‌اند که به ارتباط و تعامل نیازمند هستند. ایجاد رابطه بین فردی برای سلامت بدن، ذهن و روحیه ما ضروری است. با دانستن روش‌های درست برقراری ارتباط با دیگران می‌توانید یک شبکه اجتماعی برای خودتان ایجاد کنید تا در شرایط سخت زندگی پشتیبان شما شوند. 

رابطه بین فردی یک تعامل بین دو یا چند نفر است. این ارتباطات انواع مختلفی دارند که شامل ارتباط دوستانه، عاشقانه، خانوادگی، همکاری و خیلی مدل دیگر می‌شود که به طور کل شبکه اجتماعی شما را ایجاد می‌کنند. 

در این مقاله، شما با روش‌ها و راهکارهای مختلف برای ایجاد روابط سالم بین فردی آشنا می‌شوید تا بتوانید یک رابطه سالم و درست با اطرافیان خود داشته باشید. این مقاله راه‌حل نگهداری ارتباط، تقویت آن یا کنار آمدن با قطع رابطه را به شما نشان می‌دهد. 

انواع ارتباط بین فردی چیست؟

تعاملات و رابطه‌های بین فردی مدل‌ها و انواع مختلفی دارند که هر کدام در شرایط خاصی ایجاد می‌شود و رشد می‌کند که ما به برخی از متداول‌ترین مدل‌ها را بررسی خواهیم کرد.

رابطه بین فردی و دوستی 

یکی از متداول‌ترین تریم روابط بین فردی، رابطه دوستی است. این نوع رابطه بین دو یا چند نفر که تصمیم گرفتند با هم ارتباط برقرار کنند ایچاد می‌شود. در روابط دوستانه هیچگونه تشریفاتی وجود ندارد و افراد از وقت گذرانی در کنار یکدیگر لذت می‌برند. برخی از بایدهای دوستی به شکل زیر هستند.

• با هم کاملا روراست بوده و از هم چیزی را پنهان نمی‌کنند. صداقت یکی از مهمترین اساس روابط دوستانه سالم است.
• به هم در شرایط سخت کمک می‌کنند و همیشه برای بهتر کردن یکدیگر تلاش می‌کنند.
• احساساتی مانند تنفر، حسودی، خشم و ناراحتی بین این افراد خیلی کم است.

صمیمیت، احترام و اعتماد چند اساس مهم در روابط دوستانه بوده و برای داشتن دوستی پایدار نیاز است. یادتان باشد که دوستی یک رابطه دوطرفه بین دو نفر بوده و همانطور که شما از دوستان خود انتظاراتی دارید، آن ها هم به همان اندازه از شما انتظار دارند.

اگر این اساس در دوستی مکرراً شکسته می‌شود و اعتماد بین دو نفر سلب شده باشد، بهتر است که به دوستی پایان دهید و به دنبال یک فرد مناسب‌تر بروید.

 

روابط عاطفی 

روابطی که بر پایه نزدیکی، علاقه، اعتماد و احترام ساخته شده باشد، رابطه عاطفی یا عشق نام دارد. افراد در یک رابطه عاشقانه، عمیقاً به یکدیگر وابسته هستند و پیوند خاصی با یکدیگر دارند.

شناسه های روابط عاطفی به شکل زیر هستند.

• دو نفر که با هم شریک هستند و به یکدیگر اعتماد دارند.
• حس صمیمیت و علاقه بین دو نفر بسیار مهم و حیاتی است.

روابط طولانی عاطفی معمولاً منجر به ازدواج و تشکیل خانواده می‌شود. با این حال برخی از روابط ممکن است پس از یک دوره طولانی منجر به جدایی زوج ها یا طلاق شوند.

---

پیشنهاد مطالعه: قبل از داشتن یک رابطه بین فردی سالم، بهتر است در فضای امنی مانند یک جلسه مشاوره فردی با چالش‌های ذهنی خود و کاستی‌ها و نکات مثبت شخصیت خود آشنا شوید.

---

عشق یا رابطه افلاطونی

رابطه بین دو فرد که یک نفر هیچ گونه احساس یا تمایل جنسی نسبت به طرف مقابل ندارد را عشق افلاطونی نامیده می شود. در چنین رابطه ای زن و مرد فقط دوست هستند و عشق را با دوستی مخلوط نمی کنند.

در روابط افلاطونی یک نفر علاقه عاطفی نسبت طرف مقابل دارد، ولی این حس معمولاً یک طرفه است. به همین علت در طولانی مدت سه اتفاق در رابطه می افتد، رابطه تمام شده، به رابطه عاطفی ختم می‌شود یا فرد عاشق احساسات عاطفی خود را از دست داده و این رابطه بین فردی به صورت دوستانه ادامه میابد.

روابط بین فردی خانوادگی

گفته می شود افرادی که از نظر خونی یا ازدواج با هم فامیل هستند تشکیل خانواده می‌هند. روابط خانوادگی یکی از مهم‌ترین موارد برای رشد فکری و جسمی است. در اوایل کودکی، روابط خانوادگی مبنای برآوردن نیازهای اولیه بقا برای غذا و سرپناه است. دلبستگی‌های ایجاد شده توسط روابط خانوادگی نیز برای اجتماعی شدن، فراگیری زبان و رشد افراد کلیدی است.

در جلسات مشاوره خانواده شما می‌توانید اصول روابط بین فردی را یاد بگیرید و اگر با چالشی مواجه شدید، توانایی مقابله با آن و کشف راه حل را پیدا کنید.

روابط حرفه ای (رابطه کاری)

افرادی که برای یک سازمان با هم کار می کنند، یک رابطه حرفه ای دارند. به افرادی که یک رابطه حرفه ای دارند، همکاران نیز گفته می شود. دلیل رابطه کاری دوستی نیست و بیشتر برای همکاری در انجام وظایف است.

چطور یک رابطه بین فردی مثبت ایجاد کنم؟

رابطه های بین فردی یک روزه ایجاد نمی‌شود. این ارتباطات به مشارکت فعال شما دارند تا رشد کرده و به روابط عمیق و سالم تبدیل شوند. 

برای ایجاد رابطه بین فردی سالم باید به نکات زیر توجه کنید.

۱- ارتباطات بین فردی به شفافیت نیاز دارد

برای ایجاد یک رابطه سالم و نگهداشتن آن باید یک رابطه دو طرفه داشته باشید و با هم مکالمه کنید. اگر دیگران با شما مسئله‌ای را بگویند ولی شما در عوض هیچ چیزی از زندگی شخصی خود به او نگویید، ارتباط و تعامل بین شما از بین می‌رود.

احساسات دیگران را جدی بگیرید و در نظر داشته باشید که فرد مقابل چه حسی پیدا می‌کند اگر شما اتفاقات مهمی که در زندگیتان می افتد را از او مخفی کنید. در این صورت آن شخص احساس می‌کند که شما اعتمادی به او ندارید یا دوست صمیمی نیستید.

وارد کردن یک نفر در زندگی کار بسیار مشکلی است. زیرا، شما دارید به آن‌ها اعتماد می‌کنید و نشان میدهد که دوست دارید با آن‌ها بیشتر آشنا شوید و می‌خواهید رابطه عمیق‌تری ایجاد کنید.

این کار باعث می‌شود که شما خود واقعیتان را به شخص دیگر نشان دهید و کمی آسیب پذیر شوید. ولی تنها با این کار است که می‌توانید روابط مهم و واقعی با دیگران داشته باشید.

برای ایجاد رابطه فردی طولانی مدت باید قابلیت اشتراک گذاری برخی از اتفاقات زندگی خود با شخص مقابل را داشته باشید و بتوانید به آن‌ها اجازه دهید که تا حدی وارد زندگی شما شوند تا در کنار هم، زندگی بهتری داشته باشید.

 

۲- روابط بین فردی به ایجاد حد و مرز نیاز دارد

شفافیت و اشتراک گذاشتن برخی مسائل زندگیتان به این معنا نیست که دیگران بتوانند در تمام مسائل مربوطه نظر دهند، برای شما تصمیم گیری کنند یا تمام وقت شما را بگیرند. روابط سالم به یک مرز و حریم مشخص نیاز دارد تا زیرساخت‌های روابط قوی بماند. پس این حریم‌ها را در زندگی خود درست کنید و آن‌ها را جدی بگیرید.

حریم خصوصی شما به خودتان مربوط است و شما می‌توانید آن را با تشخیص خودتان ایجاد کنید. این مرزها نشان دهنده برخی از خواسته‌ها، ارزش‌ها و حدهای تحمل شماست.

این مرزها ممکن است به شکل ترمز در روابط شما دیده شود که زمان وقت گذرانی و توقعات در رابطه را کاهش می‌دهد. ولی با ایجاد مرزهای درست شما می‌توانید یک رابطه واقعی با توقعات واقعی ایجاد کنید که با ارزش‌ها و خواسته‌های شما از رابطه همسو باشد.همچنین می‌تواند شامل این باشد که چقدر می‌خواهید از نظر احساسی، فیزیکی و حتی دیجیتالی درباره خود به اشتراک بگذارید.

نکته: این مرزها در روابط شما با دیگران مهم هستند، اما برای رابطه شما با خودتان نیز خوب است مرزهایی ایجاد کنید. همچنین یادتان باشد که همانطور که شما از دیگران انتظار دارید که به مرزهای شما احترام بگذارند، شما نیز باید به مرزهای دیگران احترام بگذارید. احترام به مرزهای دیگران نشان می‌دهد که شما به خواسته‌ها، ارزش‌ها، علایق و اهداف فرد مقابل اهمیت می‌دهید و به حرمت. آن‌ها را نگه می‌دارید.

۳- روابط بین فردی به گوش دادن نیازمند است

ارتباط و صحبت کردن در ایجاد رابطه بین فردی مهم است، ولی یکی از مهارت‌های کمتر استفاده شده گوش کردن است که باید بیشتر به آن توجه کنید. 

خیلی ها گوش کردن را با ساکت بودن اشتباه می‌گیرند. در گوش کردن فعال شما نتها ساکت هستید و طرف مقابل گوش می‌دهید، بلکه روی حرف‌هایشان تأمل می‌کنید، نکته های مهم حرف‌ها را در نظر گرفته و اگر سوالی برایتان ایجاد شد از او می‌پرسید.

گوش کردن درست نشان می‌دهد که شما به حرف‌های گفته شده اهمیت می‌دهید و به او احترام می‌گذارید. این باعث می‌شود که فرد مقابل از صحبت کردن با شما لذت برده و حساس امنیت بیشتری در کنار شما کند.

در جلسات مشاوره قبل از ازدواج، شما یاد می‌گیرید که گوش دادن یکی از راه‌های عالی برای آشنایی بیشتر با شخص مقابل است. همچنین، این کار باعث می‌شود که حمایت و اعتبار عاطفی خود را ارائه دهید، که می‌تواند شما را به یک دست ارزشمند و رازدار تبدیل کند.

۴- روابط بین فردی به احترام نیازمند است

برای حفظ روابط بین فردی، باید به دیگران نیز احترام بگذارید. این بدان معنا نیست که شما باید با هر چیزی که آنها می گویند موافقت کنید یا آنچه را که می خواهند انجام دهید. با این حال، این بدان معناست که باید نشان دهید که برای احساسات، نظرات، زمان و علایق آنها ارزش قائل هستید

برای حفظ روابط بین فردی، باید به یکدیگر احترام بگذارید. احترام به معنای قبول کردن تمام حرف‌های فرد نیست و نباید با همه نظرات فرد مقابل موافقت کرد یا آن چیزی می‌خواهند شوند را بگویید. بلکه به به معنای احترام گذاشتن به زمان و توجهات فرد است تا به صورت محترمانه نظر خودتان را بدهید و به فرد در انتخاب تصمیم درست کمک کنید.

برای نشان دادن احترام خود در ارتباطات بین فردی می‌توانید از نکات زیر استفاده کنید.

• از مسخره کردن علاقه‌هایشان خودداری کنید.
• به قول هایی که داده‌اید عمل کرده و اهمیت دهید.
• سر وقت و به موقع باشید.
• احساسات فرد را جدی بگیرید.
• به حرف‌هایشان گوش کنید، حتی اگر با آن‌ها موافق نیستید.

یادتان باشد که هر رابطه‌ای باید دوطرفه باشد. پس اگر احساس می‌کنید به شما احترام گذاشته نمی‌شود با فرد صحبت کرده و در صورت حل نشدن مشکل قطع رابطه کنید.

۵- ارتباطات بین فردی به اتحاد و یکدلی دارد

یکدلی در رابطه بین فردی به این معنی است که خودتان را جای فرد دیگری قرار دهید تا از چشم آن‌ها به مشکلات نگاه کرده و بفهمید که فرد چه حسی دارد. با این کار می‌توانید بفهمید که اگر شما با این مشکل یا حس روبرو شدید چه حسی به شما دست می‌دهد.

روابط بین فردی مزیت‌های بسیاری در تمام روابط اجتماعی دارد. وقتی شما نشان می‌دهید که علایق و احساسات دیگران را درک کرده و می‌توانید به آن‌ها کمک کنید. همدلی یک پایه اساسی برای ایجاد اعتماد و نزدیکی در یک رابطه است.

همدلی فقط برای تقویت روابط بین فردی نیست، همدلی در کنار این مزیت در ایجاد مهربانی، هم‌تیمی، شراکت و سلامت روحی و روانی نیز کمک می‌کند. 

چرا روابط بین فردی مهم هستند؟

برای پاسخ به این سوال باید به برخی از آزمایشات انجام شده در روانشناسی بالینی توجه کنید. طبق آزمایشات درج شده در سازمان سلامتی آمریکا، روابط سالم بین دو یا چند نفر در سلامتی روحی و فیزیکی مستقیماً تاثیر می‌گذارد. چند مورد از مزایای ذکر شده در این آزمایش را در زیر به طور خلاصه آوردیم.

 

• حس تنهایی را کاهش می‌دهد
• مقاومت بدن در مقابل بیماری‌های مختلف را بالا می‌برد
• ریسک بیماری‌های روحی مانند افسردگی و خودکشی را کم می‌کند
• باعث جلوگیری از بیماری‌های قلبی می‌شود
• طول عمر را بالا می‌برد

روابط قوی و سالم باعث می‌شود که به انجام عادت‌های درست و سالم تشویق شوید و آن‌ها را جدی بگیرید. تحقیقات مختلفی ثابت کردند که کسانی تعداد دوستان بیشتری دارند و به درستی وارد اجتماع می‌شوند، بیشتر ورزش می‌کنند، غذای سالم می‌خورند، کمتر مضطرب می‌شوند و دخانیات کمتری مصرف می‌کنند.

در پایان رابطه چکار کنیم؟

هیچ رابطه بین فردی بدون مشکل، دعوا و سختی نیست، ولی وقتی رابطه بین دو نفر سمی یا اذیت کننده می‌شود، بهترین کار قطع رابطه است. همچنین، بعضی روابط کوتاه مدت هستند و بعد از پایان دوره‌ای قطع می‌شوند. برای مثال همکاران بعد از جدا شدن از شرکت معمولاً رابطه خود را با همکارشان قطع می‌کنند.

سایر روابط ممکن است به دلایل مختلفی از جمله جدایی، طلاق، نقل مکان یا مرگ پایان یابد. به یاد داشته باشید که احساس طیفی از احساسات، از جمله غم و اندوه، عصبانیت یا غم و اندوه، زمانی که یک رابطه به پایان می رسد، طبیعی است.

دلایل مختلفی می‌تواند باعث پایان رابطه شود که شامل جدایی، طلاق، نقل مکان یا مرگ است. در این شرایط داشتن احساسات مختلف از جمله، غم و اندوه، عصبانیت یا افسردگی کاملا طبیعی بوده و بعد از مدتی این احساسات کاهش می‌یابد. اگر با کنار آمدن و قبول کردن پایان رابطه مشکل دارید، می‌توانید با دکتر روانشناس در تهران صحبت کنید.

کلام آخر از طرف دکتر حامد توکلی

توانایی حفظ و تقویت روابط بین فردی نقش مهمی در رفاه، شادی، سلامت روحی و فیزیکی شما دارد. برای عمیق کردن روابط خود باید به فرد مقابل اهمیت دهید، اعتماد کنید، مهربان و صادق باشید. هر رابطه‌ای ممکن است پایان یابد پس یکی کنار آمدن با احساسات ایجاد شده به سلامت روحی و روانی شما کمک می‌کند.